Koud water therapie bestaat al heel lang. Verschillende culturen door de eeuwen heen hebben het aangeprezen als een soort wondermiddel. Tegenwoordig begint de wetenschap het in te halen en ziet de onderdompeling in koud water een heropleving in de medische en fitness wereld.

Het belangrijkste verkoopargument voor onderdompeling in koud water is de mogelijkheid om de genezende krachten en wellness-mechanismen van het lichaam te activeren. Nee, dit zijn niet alleen maar woorden, zoals we al zeiden, de wetenschap is aan het inlopen. De voordelen van KWO zijn pas sinds kort objectiever geformuleerd.

Er is een groeiend aantal bewijzen van de effectiviteit ervan, verzameld in de vorm van geteugenissen en van laboratorium experimenten, die getuigen van de effecten die KWO kan hebben op een individu. Voorstanders gebruiken het als een behandeling voor veel voorkomende medische problemen, waaronder depressie, angst, slapeloosheid en gewrichtsontsteking. Veel mensen zien het als onderdeel van een gezonde levensstijl en gebruiken het om hun algemene gezondheid, welzijn en levensduur te verbeteren.

Het is interessant om op te merken dat de doelstellingen van de onderdompeling in koud water en intermittent living vergelijkbaar zijn. Intermittent living is een ander gezondheidsconcept dat berust op een aantal van onze oudste praktijken.

Wat is intermittent living?
Bepaalde periodieke stressfactoren kunnen gecombineerd een vroege hormonale stressrespons produceren met een compenserende verbetering van meerdere metabole, immunologische en wellness-indices. Dit weerspiegelt de effecten van KWO op de stressmechanismen van het lichaam. De schok van de onderdompeling veroorzaakt namelijk een stressrespons waaraan het lichaam gedwongen wordt zich aan te passen.

Echter, waar de onderdompeling in koud water duidelijk gebruik maakt van koud water als een hormonale trigger, gebruikt intermittent living de volgende prikkels:

• Intermittent fasting (honger)
• Intemittent heat (hitte)
• Intermittent cold (kou)(gelijklopend met KWO)
• Intermittent hypoxia (ademen)
• Intermittent drinking (dorst)
• De opname van grote hoeveelheden voedingsstoffen met hormonale effecten
• Ontspannings- en mindfulness-protocollen
• Beweging

Het gebruik van deze periodieke triggers gedurende een langere periode kan een effect teweegbrengen dat vaak wordt bestempeld als een vaccin tegen de schadelijke effecten van de moderne samenleving. Het wordt ‘intermittent living’ genoemd omdat het meestal een week op vier wordt gebruikt. Door zeven dagen per maand te besteden aan intermittent living met het oog op het verlengen van de levensduur, kan dit leiden tot een verbetering van vele aspecten van het welzijn.

Sommige beoefenaars van intermittent living vergelijken hun praktijk met het aangaan van de uitdagingen van het leven van onze voorouders – kou, honger, enzovoort. Oude stimuli kunnen dus worden gebruikt in een moderne omgeving, die een spectrum van Pschyo-Neuro Immunologie (PNI) doorkruist.

In wezen is ons lichaam niet geschikt voor het moderne leven. De technologische, sociale en maatschappelijke revoluties die we de afgelopen twee millennia hebben meegemaakt, zijn onze eigen biologische evolutie ver voorbijgestreefd.

Ons lichaam is aangepast aan acute stressoren zoals kou, hitte, honger, dorst, hypoxie en hypercapnie. Het heeft zich daar in een een proces van honderdduizenden jaren aan aangepast. Waar het zich niet aan aangepast heeft, zijn de moderne chronische prikkels zoals moderne diëten, sedentair leven en de stress waar we allemaal dagelijks mee te maken hebben. Het immuunsysteem van ons lichaam is veel beter in staat om met oude prikkels om te gaan dan met moderne.

Moderne chronische stressoren vereisen dat ons immuunsysteem en aanverwante functies constant actief blijven, wat resulteert in een constante ontstekingsreactie op laag niveau. Dit leidt tot of verergert veel hedendaagse gezondheidsproblemen.

Oude stressoren en de lichamelijke reacties die ze oproepen, maken het daarentegen mogelijk om direct te reageren op veranderende omstandigheden en om flexibel te zijn.

Hoe ze combineren
Beoefenaars van koud water onderdompeling zoeken vaak dezelfde voordelen als die van intermittent living. Ze proberen stressniveaus te verminderen, het verouderingsproces van hun lichaam te stoppen, het immuunsysteem te versterken, de energie en de perceptie van welzijn te verhogen en het herstel na fysieke inspanningen te versnellen.

Daar zijn een paar redenen voor. In de eerste plaats ervaren de beoefenaars van KWO een toename van hun stofwisseling en energieproductie, omdat regelmatige blootstelling aan koude het metabolisme versnelt. Regelmatig oefenen zorgt ook voor een vermindering van ontstekingen en zwellingen, een vermindering van spier-, gewrichts- en zacht weefselpijn en een beter herstel na een zware lichamelijke inspanning. Het is ook gekoppeld aan een betere slaap, betere cognitieve processen, een hogere immuunrespons en vooral een betere weerstand tegen cortisol, het stresshormoon dat aan de basis ligt van veel hedendaagse angsten en ziektes.

Veel beoefenaars van zowel KWO als intermittent living nemen deel aan de ademhaling en meditatieve/mindfulness praktijk. Oefeningen zijn onder andere gericht op diepe, ritmische in- en uitademing (net zoals bij de traditionele pranayama beoefening van yoga). Wim Hof, een krachtpatser in de wereld van de koude onderdompeling, beschrijft het als ‘gecontroleerde hyperventilatie of krachtige ademhaling’. Deze lange ademhalingen worden afgewisseld met periodes van apneu, waarin de beoefenaar zijn adem voor een bepaalde tijd inhoudt (kumbhaka, in yogatermen).

Dit beïnvloedt het zenuwstelsel, vertraagt de hartslag, verlaagt de bloeddruk en verbetert de alertheid en cognitieve controle. Er komt meer energie vrij naarmate er meer zuurstofrijk bloed in het lichaam vrijkomt. Spieren zullen zich ontspannen waardoor de algehele spanning in het lichaam door een tragere uitademing wordt verlicht.

De weerstand tegen stress bij beoefenaars van beide disciplines zal verbeteren naarmate het lichaam zich aanpast aan de vrijwillig geïnduceerde stressrespons die inherent is aan het langdurig vasthouden van de adem.

Wat betekent dit?
Er zijn een paar dingen om te onthouden.

Ten eerste moeten de beoefenaars van elke discipline er rekening mee houden, dat het ene je een boost geeft in je beoefening van het andere. Als je hebt geprofiteerd van onderdompeling in koud water, is de kans groot dat je ook interessante resultaten krijgt door intermittent living, en vice versa. Onder andere stressniveaus, immuunreacties, anti-inflammatoire voordelen en de stofwisseling zullen profiteren van een of beide praktijken.

Ten tweede, als je het intermittent living wil uitproberen, wat meestal veel gespecialiseerd onderwijs vergt (omdat er zoveel componenten tegelijk zijn) en een behoorlijke mate van wilskracht (het is veel moeilijker om je deze praktijk te volgen dan het misschien klinkt), probeer jezelf dan te ontspannen door gebruik te maken van koud water onderdompeling. Intermittent living kan een onderdompeling in koud water voorafgaan. Omgekeerd zal een regelmatige onderdompeling in koud water veel natuurlijker zijn voor degenen die met tussenpozen hebben geleefd. De bereidheid die in de ene praktijk vereist is en de gewenning aan extreme omstandigheden die beide praktijken gemeen hebben, zullen zich inderdaad van de ene naar de andere praktijk kunnen vertalen.

Hoe dan ook, het moet worden erkend dat elke methode een andere weg is naar dezelfde plaats. Ze zijn complementair en nuttig, dus waarom zouden we ze niet in combinatie met elkaar uitproberen?