Er zijn een aantal verschillende gezondheidsvoordelen waarvan je kan genieten bij frequente blootstelling aan kou. Het is aangetoond dat het onder andere de bloedsomloop stimuleert, het immuunsysteem versterkt, de symptomen van depressie en angst vermindert en ontstekingen doet afnemen.

Vooral voor sporters is gebleken dat koude onderdompelingstherapie ontstekingen, zwellingen en incidenten van spierkrampen vermindert. Hierdoor is het een perfect hulpmiddel voor het herstel. Het is bovendien gekoppeld aan een verhoogd metabolisme, een verbeterde slaapkwaliteit en een verbetering van het immuunsysteem: dit alles heeft de neiging te lijden onder een actieve levensstijl. Een verbetering van elk van hen zal een verbetering van de conditie en de atletiek als geheel vertegenwoordigen.

Wat is koud water onderdompeling nu precies? Hoe werkt het? En wat kan het voor jou doen?

Koud water onderdompelingstherapie: wat doet het?
Er is niets nieuws aan koud water therapie. Sterker nog, veel verschillende culturen maken al honderden jaren gebruik van zowel hydrotherapie als koude therapie. Het krijgt echter iets van een heropleving door onder andere het opkomen van influencers zoals Wim Hof.

Voorstanders van koude onderdompelingstherapie beweren dat het de eigen genezende krachten van het lichaam activeert en versterkt. Hoewel dit misschien een beetje New Age en luchtig klinkt, is er een groeiende hoeveelheid bewijs – zowel wetenschappelijk als anekdotisch – dat de werkzaamheid van koude therapie via verschilende factoren bevestigt. Het wordt momenteel gebruikt als een behandeling voor veel medische aandoeningen, waaronder depressie, angst, slapeloosheid en gewrichtsontsteking, en wordt door velen ondernomen als een levensstijl-verhogende praktijk gericht op het bevorderen van de algemene gezondheid, het welzijn en een lange levensduur.

Wat zijn de voordelen?
Indien regelmatig beoefend, kan koud water onderdompelingstherapie zorgen voor gunstige, langdurige veranderingen in de spijsvertering, de bloedsomloop, het immuunsysteem en het lymfesysteem van het lichaam. Bijgevolg leidt dit tot een diepere slaap en tot meer energie, waardoor de algehele kwaliteit van uw leven wordt verbeterd.

Voordelen van koude onderdompelingstherapie kunnen zijn:

Verlichting van spierpijn
Onderzoek en hard data hierover kunnen tegenstrijdig zijn – er is nog steeds veel discussie over de effectiviteit van en de redenen voor koud water onderdompelingstherapie voor het verlichten van spierpijn. De meeste studies lijken het er echter over eens te zijn dat sporters die zich voor korte tijd in koud water hebben ondergedompeld na het sporten veel minder last hebben van spierkrampen én een veel lagere intensiteit van spierpijn ondervinden.

Een studie, uitgevoerd in 2011, toonde aan dat atleten veel minder spierpijn vertoonden na 10 minuten onderdompeling in koud water. Dit werd ondersteund door een andere studie in 2016, waarbij atleten baat hadden bij het gebruik van baden die tot 12-15 graden werden gekoeld.

Een van de belangrijkste theorieën die het effect van onderdompeling in koud water op spierpijn verklaart, is de vernauwing van de bloedvaten. Een verminderde bloedtoevoer naar de pijnlijke plekken helpt de zwelling te verminderen en de ontsteking te verlichten, net zoals het gebruik van een zak ijs op een blessure.

Verbeterde circulatie
Wanneer de bloedsomloop wordt verstoord, komt de doorbloeding in het gedrang en lijdt het hart aan een verhoogde belasting. De gevolgen hiervan variëren van vermoeidheid en hoofdpijn tot spierkrampen en vaak een hartaanval en een beroerte.

Aan de andere kant zal een verbeterde circulatie leiden tot een betere gezondheid van het hart, meer energie en cognitieve prestaties, een verbeterd immuunsysteem en metabolisme en een beter algemeen welzijn.

Het vermogen om een betere doorbloeding te stimuleren is een van de belangrijkste voordelen van onderdompeling in koud water. Bij onderdompeling in koud water stroomt het bloed naar de vitale organen. Het hart wordt gedwongen om efficiënter te kloppen en levert meer zuurstofrijk bloed – en dus meer voedingsstoffen – aan de bloedvaten in het hele lichaam. Het spijsverteringsstelsel wordt verbeterd doordat de bloedstroom naar de spijsverteringsorganen wordt verhoogd.

Regelmatige koude onderdompeling kan helpen om een gezonde bloedsomloop te bevorderen, waardoor het lichaam de boost krijgt die het nodig heeft.

Versterkt immuunsysteem
Koud water onderdompelingstherapie kan ook helpen om het immuunsysteem van het lichaam te verbeteren. Dit maakt het voor je lichaam veel gemakkelijker om ziekte en infectie te bestrijden, waardoor je beter weerstand biedt tegen bijvoorbeeld verkoudheid en geïnfecteerde wonden.

Gegevens uit een Nederlands onderzoek lijken overeen te komen met de effectiviteit van koud water onderdompeling als een immuunsysteem booster. Uit veelbelovend bewijs blijkt dat de onderdompeling het lichaam inderdaad helpt zichzelf gezond te houden. Deelnemers vertoonden minder symptomen bij blootstelling aan een bacteriële infectie wanneer ze regelmatig een koude onderdompelingstherapie hadden ondergaan: hun lichaam produceerde minder pro-inflammatoire chemicaliën en meer anti-inflammatoire chemicaliën als reactie op de infectie.

Vermindering van symptomen van depressie en angst
Er is niet één enkele behandeling voor een psychische aandoening. Bovendien beweert niemand dat een koud water onderdompelingstherapie een wondermiddel is. Echter, anekdotisch bewijs, casestudies en recente gegevens suggereren dat zwemmen in koud water (in openlucht) kan helpen om symptomen van angst en depressie drastisch te verlichten.

In sommige gevallen hebben beoefenaars van zwemmen in koud water en onderdompelingstherapie medische ingrepen en medicatie kunnen verminderen of zelfs achterwege kunnen laten. Hierdoor behandelen ze depressies en angsten alleen met koud water.

Een studie uit 2007 lijkt dit te ondersteunen. Onderzoekers vonden dat deelnemers die regelmatig (minstens twee keer per dag) een koude douche kregen, minder depressief gedrag vertoonden. Hoewel de oorzaak nog niet bekend is, lijkt de correlatie tussen koude onderdompelingstherapie en verminderde tekenen van depressie en angst zeer sterk te zijn.

Sneller afkoelen als je oververhit raakt
Dit klinkt misschien vanzelfsprekend, maar het is toch belangrijk dit te overlopen. Je lichaam zal sneller afkoelen wanneer je jezelf blootstelt aan koude onderdompelingstherapie dan wanneer je jezelf gewoon laat afkoelen in een koude omgeving. Een koude onderdompeling kan je lichaam zelfs twee keer zo snel laten afkoelen.

Dit kan van groot belang zijn, vooral in bepaalde omstandigheden. Hoewel het comfortabel en veilig genoeg kan zijn om in een koudere maand moeilijke lichamelijke oefeningen te doen, kan het in de zomer juist zeer gevaarlijk zijn. Het risico op oververhitting is groot en de gevolgen zijn zeer ingrijpend. Gevolgen zoals hartkloppingen en ernstige dalingen of stijgingen in de bloeddruk kunnen zich voordoen. Als je een hardwerkende atleet bent of een fysiek veeleisende baan hebt, overweeg dan koude therapie tijdens het warmere weer als een manier om jezelf weer in evenwicht te brengen.

Verbeterde slaap
Je lichaamstemperatuur zou op het laagste niveau moeten zijn vlak voor het slapen gaan. Het zal vervolgens op natuurlijke wijze stijgen voor het wakker worden. Daarom komt het vaak voor dat mensen, die last hebben van verstoorde slaappatronen, midden in de nacht doordrenkt met zweet wakker worden.

Het koelen van je lichaam voor het slapen gaan kan dit voorkomen. Het kan je ook helpen om je temperatuur gedurende de nacht beter te reguleren en zal je langer in een diepere slaap houden. De productie van melatonine zal ook verbeteren, wat betekent dat je beter uitgerust en frisser wakker wordt. Hoewel het altijd een goed idee is om in een koude kamer te slapen, zal een koude onderdompeling je nachtrust aanzienlijk verbeteren.

De Wim Hof Therapie
Koud water onderdompelingstherapie is de basis van de Wim Hof Methode. Bij de Wim Hof Methode worden de bovenstaande voordelen opgewekt door het veelvuldig gebruik van koude douches en ijsbaden, zowel in het dagelijks leven als tijdens de training.

Sporters die de therapie van Wim Hof ondergaan, merken een snellere hersteltijd op, minder spierkrampen (met veel minder ernstige gevolgen) en meer energie.

Natuurlijk zijn het niet alleen de sporters die baat hebben bij de Wim Hof Methode: deelnemers, ongeacht hun levensstijl of fitnessniveau, melden gezondheidsvoordelen. Deze voordelen variëren van een verbeterd immuunsysteem tot minder ontstekingen rond de gewrichten, tot meer energie en een verbeterde gemoedstoestand.